Κύριε Καϊτεζίδη, ο «Κλεισθένης» έχει μόνο αρνητικά; Ποια είναι τα θετικά στοιχεία του νέου νόμου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση;
Το μεγάλο τέχνασμα του «Κλεισθένη» είναι η «εποβολή» της απλής αναλογικής, που ήταν και ο μοναδικός τελικά στόχος της κυβέρνησης με τον συγκεκριμένο νόμο. Μάλιστα αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία το σύστημα απλής αναλογικής με δυο γύρους εκλογών. Προσπάθησε με τον τρόπο αυτό να αποσυντονίσει την αυτοδιοίκηση να οδηγήσει σε ακυβερνησία τους δήμους και εν τέλει ουσιαστικά να διοικούν οι μειοψηφίες σε βάρος των πλειοψηφιών. Εγώ πάντα πίστευα στις συνεργασίες. Και στον δήμο Πανοράματος παλαιότερα, αλλά και στον δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη σήμερα, επιδίωξα συνεργασίες και ευρύτερες συναινέσεις και είμαι περήφανος που το πέτυχα πάντοτε. Θεωρώ πως ο «Κλεισθένης» και η απλή αναλογική θα μεταφέρουν στην τοπική διοίκηση τις παθογένειες της κεντρικής πολιτικής και τελικά θα την ακρωτηριάσουν. Με το νέο εκλογικό σύστημα θα νομιμοποιηθεί η διαπλοκή και η συναλλαγή μεταξύ των παρατάξεων και θα περάσουμε από την ασφάλεια των ισχυρών διοικήσεων, σε μια νέα κατάσταση αυτοδιοικητικής ακυβερνησίας. Ο «Κλεισθένης» είναι εξίσου ανεπαρκής στην προώθηση της αποκέντρωσης αλλά και στην παροχή αναπτυξιακών εργαλείων που τόσο ανάγκη έχει η αυτοδιοίκηση. Ξέρετε όταν βλέπεις έναν νόμο, τον κρίνεις στο σύνολό του. Στις συνέπειες που θα έχει στο περιβάλλον της αυτοδιοίκησης. Ακόμη και αν υπάρχουν θετικά του σημεία (πχ. δεν άλλαξαν εκ νέου τα όρια των δήμων) χάνονται μέσα στην κεντρική του φιλοσοφία που είναι να αποδιοργανώσει την αυτοδιοίκηση. Θα δείτε και στην πράξη στη νέα δημοτική θητεία πως δήμοι που δεν έχουν εκλέξει ισχυρές διοικήσεις από τον α’ γύρο να οδηγούνται σε χαοτικές καταστάσεις που βεβαίως θα είναι σε βάρος των πολιτών και των κοινωνιών.
Ποια είναι εκείνα τα σημεία στον «Κλεισθένη» που πρέπει να γίνουν άμεσα αλλαγές, κατά την εκτίμησή σας;
Υπάρχουν πολλές σημαντικές προτάσεις που έκανε η ΚΕΔΕ και οι οποίες θα βοηθούσαν καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της αυτοδιοίκησης. Η πιο σημαντική κατά τη γνώμη μου είναι η αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης, μια πρόταση που θα βοηθούσε στο να δημιουργηθεί ένα νέο σύστημα διοικητικής οργάνωσης της χώρας. Γιατί μόνο μέσα από μια ισχυρή αυτοδιοίκηση θα ισχυροποιηθεί και ο κρατικός μηχανισμός, ο πολίτης θα αισθάνεται ασφαλής, σίγουρος και θα αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη προς το κράτος. Τα υλικά του νέου νόμου είναι κομματικά και όχι αυτοδιοικητικά με αποτέλεσμα το κύριο αιτούμενο που είναι η συμπληρωματική λειτουργία κράτους και αυτοδιοίκησης να απουσιάζει. Θεωρώ πως είναι μια ακόμη χαμένη ευκαιρία.
Ενόψει της Συνταγματικής Αναθεώρησης και με αφορμή το πρόσφατο συνέδριο της ΚΕΔΕ που πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη ποιες είναι οι προτάσεις του δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη;
Ως άνθρωπος της αυτοδιοίκησης και μόνο θα συνεχίσω να λέω σε όλους τους τόνους ότι στην αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για μια ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι θεατής της πιο κρίσιμης πολιτικής διαδικασίας των τελευταίων ετών. Πόσο μάλλον όταν καλείται θεσμικά να σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της κοινωνίας.
Δεν μπορώ λοιπόν παρά να εκφράσω την ανάμικτη δυσαρέσκεια και απορία μου για το ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού δεν εκπροσωπήθηκε καν στην επιτροπή που συστάθηκε από την Κυβέρνηση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Όταν το Σύνταγμα είναι το θεμέλιο της κοινωνίας των πολιτών πως μπορεί άραγε να απουσιάζει τόσο επιδεικτικά η φωνή των τοπικών κοινωνιών;
Η ισχυρή αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι θεμέλιο του νέου Συντάγματος. Το πλαίσιο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης του 21ου πρώτου αιώνα δεν μπορεί πλέον να προκύπτει μόνο από δευτερεύοντες εφαρμοστικούς νόμους. Χρειάζεται μια ευθεία αναφορά στο νέο σύνταγμα που θα προσδώσει κύρος και θα αναβαθμίσει τη θεσμική αποστολή της αυτοδιοίκησης στην κοινωνία. Χρειάζεται να εφαρμοστεί η αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας. Η ανάγκη δηλαδή να επιλύονται τα προβλήματα και να λαμβάνονται οι αποφάσεις στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο. Χρειάζεται να ενισχύσουμε τον αναπτυξιακό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το νέο αναπτυξιακό μοντέλο δεν μπορεί να έχει την αυτοδιοίκηση σε ρόλο παθητικό αλλά στην ομάδα σχεδιασμού του μέλλοντος. Χρειάζεται να ενισχύσουμε την οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων, διευρύνοντας τις πηγές χρηματοδότησης. Είναι αναγκαίο για την αυτοδιοίκηση να μπορεί να κινηθεί αυτόνομα χωρίς τη δημοσιονομική εξάρτηση που της επιβάλλει το κράτος. Χρειαζόμαστε ουσιαστική αποκέντρωση. Η ετεροδιοίκηση και ο κρατικός συγκεντρωτισμός να γίνει ουσιαστική αυτοδιοίκηση και αποκέντρωση. Όχι με πολιτικές ευχές αλλά με τη σφραγίδα της συνταγματικής αναθεώρησης. Χρειαζόμαστε μικρότερη διοικητική εξάρτηση από την αποκεντρωμένη διοίκηση και περιορισμός της μόνο στις απόλυτα αναγκαίες περιπτώσεις.
Τι κυβερνητικές παρεμβάσεις πρέπει να υπάρξουν ώστε να είναι ευκολότερη η προσέλκυση επενδύσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και να μην «χάνονται» οι επενδυτές στην… γραφειοκρατία; Έχετε κάποιο χαρακτηριστικό παράδειγμα στην περιοχή σας;
Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη μαρίνα της Πυλαίας δεν υπάρχει. Παλεύουμε ως δήμος εδώ και χρόνια για να την υλοποιήσουμε και μας πήρε πράγματι μεγάλο χρονικό διάστημα για να ξεπεράσουμε τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και να πάρουμε όλες τις υπογραφές από δεκάδες υπηρεσίες. Όλα αυτά για ένα project περίπου 40 εκ. ευρώ, υπερτοπικής σημασίας που θα προσφέρει δεκάδες θέσεις εργασίας. Μια μαρίνα όχι του δήμου μας, αλλά ολόκληρης της Θεσσαλονίκης, που θα βάλει την ευρύτερη περιοχή στον χάρτη του υψηλού τουρισμού. Κι όμως σε ένα τέτοιο έργο αντί η ελληνική πολιτεία να στρώσει κόκκινο χαλί και διαδικασίες fast track (τι απέγινε άραγε;) η ελληνική γραφειοκρατία ζει και βασιλεύει. Θεωρώ πως το ελληνικό κράτος έχει αξεπέραστη τεχνογνωσία στο να διώχνει επενδύσεις και θέσεις εργασίας.
Εξαιτίας της κρίσης πολλοί πόροι αφαιρέθηκαν από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε πολλές δε περιπτώσεις η χρηματοδότηση από το κεντρικό κράτος μειώθηκε πάνω από 50%. Τώρα που «βγήκαμε από τα Μνημόνια» εκτιμάται ότι θα δοθούν κονδύλια στους δήμους και τις περιφέρειες;
Αν η χώρα δεν επανέλθει στην κανονικότητα, δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει το μίγμα της κεντρικής πολιτικής, ούτε βεβαίως και η συμπεριφορά της πολιτείας προς την αυτοδιοίκηση που έχει καταντήσει επαίτης πόρων. Το πρόβλημα των μνημονίων απλά επιδείνωσε μια ήδη κακή κατάσταση. Η ευθύνη βρίσκεται στην απόλυτη οικονομική εξάρτηση της αυτοδιοίκησης από το κράτος. Στην ατολμία της πολιτικής να εκχωρήσει πάγιους πόρους που θα επιτρέπουν στους δήμους προγραμματισμό και ανάπτυξη. Σήμερα οι περισσότεροι δήμοι της χώρας λειτουργούν στο κόκκινο και από πλευράς πόρων και από πλευράς προσωπικού, την ίδια ώρα που η «κουτοπόνηρη» πολιτεία τους έχει φορτώσει πάνω από 300 αρμοδιότητες. Το ζήτημα της οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων πρέπει να είναι στο κέντρο της δημόσιας πολιτικής συζήτησης. Και το κράτος πρέπει να αντιληφθεί πως η μάχη της κοινωνίας κερδίζεται και χάνεται στους δήμους.
Με ποιον τρόπο θα αυξηθούν οι πόροι στους δήμους, ποιες είναι οι προτάσεις σας;
Σας ανέφερα μια σκέψη για την εκχώρηση σταθερών πόρων πχ. από τα ακίνητα κάθε δήμου δίχως βέβαια διπλή φορολόγηση των πολιτών. Προσθέτω την ιδέα της δημοτικής επιχειρηματικότητας, την πολιτική ισορροπημένων & αναπτυξιακών προϋπολογισμών, την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ο δικός μας δήμος ακολουθεί το παραπάνω μοντέλο εδώ και χρόνια με εξαιρετικά αποτελέσματα. Εκεί οφείλεται και ένας τεράστιος αριθμός μεγάλων και μικρών έργων υποδομής και καθημερινότητας αλλά και οι ιδιαίτερες αντιστάσεις στην οξεία φάση της οικονομικής κρίσης. Υπάρχουν τρόποι.
Ποιος ο ρόλος των δήμων και των δημάρχων στις τοπικές κοινωνίες την περίοδο της κρίσης;
Η θέση του δημάρχου είναι δίπλα στον δημότη. Ο δήμαρχος πρέπει να περπατάει στους δρόμους, να βλέπει τα προβλήματα πριν από τους δημότες, να μπορεί να τους ακούει και να αισθάνεται τον σφυγμό της τοπικής κοινωνίας. Να έχει πόρτες ανοιχτές και χώρο για όλους. Οφείλει να διεκδικεί στο πλευρό των δημοτών, να είναι ανοιχτός στην κριτική και να συνθέτει απόψεις. Οφείλει την ίδια στιγμή να ηγείται και να εμπνέει τους συμπολίτες του σε μια δημοκρατία του δήμου που φτιάχνεται από όλους και όχι μόνο από τις υπηρεσίες του δήμου. Τον δημοτικό εθελοντισμό, την προσφορά στα κοινά, τη συμμετοχή. Ο δήμος μας είναι ο μόνος στην Ελλάδα που έχει κάνει πλέον θεσμό το «Συζητώ με τον δήμαρχό μου». Εκδηλώσεις που οι πολίτες ρωτούν και ο δήμαρχος απαντά σε μία διαδικασία άμεση πρόσωπο με πρόσωπο. Μία άμεση δημοκρατία για την οποία είμαι περήφανος.
